Message d'erreur

  • Notice : Trying to get property of non-object dans include() (ligne 39 dans /home/users5/i/interromania/www/sites/all/modules/interRomania/ir_context_dossier/templates/block_context_dossier.tpl.php).
  • Notice : Trying to get property of non-object dans include() (ligne 42 dans /home/users5/i/interromania/www/sites/all/modules/interRomania/ir_context_dossier/templates/block_context_dossier.tpl.php).
  • Notice : Trying to get property of non-object dans include() (ligne 42 dans /home/users5/i/interromania/www/sites/all/modules/interRomania/ir_context_dossier/templates/block_context_dossier.tpl.php).

U Sanadori

Da Sicilia

Traduzzione da

Era una sittimana chì a signora Jtina si ni staghjia longutirata ind’u so lettu è ùn ci era statu versu di caccià li da dossu quidda fribbaredda chì l’avia siccatu a so parsona minuta com’è un’anchjuva ; ùn ci erani sbuccati l’infusioni d’arbidduli priparati da i mani sperti di i monachi chì staghjiani ind’u cunventu for di paesi ; à nudda era ghjuvatu u chininu presu cù u cunsigliu di u duttori ; è mancu avia avutu effettu quiddu brudareddu schivizzosu di zia Tura, a maga chì staghjia ind’a casa zeppa à fantomachi chì a notti ci vuculaiani i « Beddi Donni ».
Si ni staghjia madama Jtina stracquata in lettu, senza manghjà è senza parlà, stantarata com’aspittendu a santa morti o com’è impetrata da a paura ; muvia solu l’ochji da quì è culà, accumpagnendu ind’a stanza i pass’è veni di u maritu è di a suredda o di a so cummari primurosa chì li barabattulaia à cantu com’è un calavronu.
Si ni staghjia madama Jtina stracquata in lettu, sutt’à una pila di cupartoghji, supracuparti, linzuleddi è mantiddetti ; è nantu à una strapunta ingunfiata com’è quiddi paddottuli di carta chì sbulazzaiani pà a festa di a Madonna Assunta.
A frebba l’avia chjappa una matina di marzu, dopu à una nuttaccia di sogni straziati chì l’aviani scitata parechji volti è chì l’aviani intrusciata di sudori. Ùn avia nè catarru, nè dulori, nè scummodu fisicu ma un curciaghjini chì ùn purtaia nomu è chì l’ubligaia à stà chjinata parchì li vinia a trimuledda à i ghjambi è u fiatu li s’amuzzaia ugna volta ch’idda pugnaia di metta u pedi in tarra. S’era ancu dicisu di fà li fà i so bisogni in lettu è d’ùn mova la micca.
U duttori passaia tutti i ghjorni in quidda casa è ùn sapia più chì fà par quidda malata tocca da una malattia cusì strana. L’avia datu u chininu in casu è mai postu chì in paesi, in l’ultimi anni, era capitatu calchì casu di malaria, ma ùn ci era nisciun segnu pricisu d’una malattia cunnisciuta. Passaia u tempu è madama Jtina si ni staghjia sempri in lettu com’è una carrega ind’un cantu o un quadru azzingatu à u muru.
À l’ultimi di marzu d’ugna annu, quandu u ghjornu s’allungaia da metta in brama di lampà si ind’i viaghji, s’affaccaia in quiddu paesi chì si stinzaia nantu à u poghju à livanti di a muntagnola, ghjuntu da paesi luntanu, vicinu à u mari, un omu d’una sissantina d’anni, maiori di statura è turzinottu. Era don Paulu, u sanadori, chì curaia i firiti cù u so scrachju è amasgiulaia i sarpi chì si ni staghjiani impitrati com’è canni sutt’à a so boci è lacaiani piddà mansi mansi. Era natu a notti di San Paulu è da suttu à a lingua t’avia u segnu di a zinevra.
Don Paulu era cunnisciutu è priziatu da partuttu induv’iddu passaia è da marzu à sittembri arruchjaia campagni è paesi ind’i rughjoni infucati di a Sicilia ; si varcaia trà mulini è tinuti agriculi, ind’i salini di Trapani ; di quandu in quandu s’imbarcaia pà a Sardegna, l’altra isula maiori induv’iddu t’avia passatu dui anni da suldatu è ci avia lacatu u so cori ; è una volta ghjunsi in Corsica, l’isula di Garibaldi, a tarra ch’iddu t’avia sempri pinasatu ch’idda era in cima à u mondu, persa ind’a nebbia o à pena vistoghja ind’u spampiddulimu di u soli. Quant’iddu avia intesu paroddi strani, un colpu dulci com’è u meli di Sortino, un colpu aciarbi com’è i limoni frischi ! Ma a sciagura è u dulori sò spiriti chì si chjappanu ugna campu è lacani mucaturi è paura induva s’affaccani è ùn asisti lingua capaci à rassirinà li è ùn ci hè mani capaci ad arristà li. Par quissa viaghjaia don Paulu da un paesi à l’altru da purtà quidda midicina ch’iddu l’avia datu l’appostulu di Cristu. È u mari tamantu, u Mediterraniu chì spuntaia da ugna stradetta è si vidia da ugna muntagna, era u so ultimu sguardu prima ch’idda ghjiressi a mula da piddà si un altru chjassu.
Ghjunsi, com’idda si cuntaia, à l’ultimi di marzu nantu à una mula carcata cù dui prisacchi pieni à casgi è ciacci. Ghjunsi com’è Ghjesù a duminica di i palmi, bramatu da tutti è quand’iddu s’affaccò di punta à i primi casi un’accolta di femmini, d’omini è di ziteddi li feci festa ; don Paulu, pinsaiani tutti, pudia risanà tutti i firiti di i parsoni è di l’animali, ma supra à tuttu pudia guariscia quidda povara donna stantarata ind’u so lettu dipoi quidici ghjorni.
Ùn li detini mancu u tempu di rifiatà ; trascinendu si a mula à via di a casa di madama Tanina, unipochi d’omini li cuntonu i fatti : in chì modu un versu losciu losciu avia toccu parichji parsoni in paesi è, supra à tuttu, u prigonu, par san Paulu u so prutittori, di fà calcosa pà quidda puvaretta chì si cunsumaia à pocu à pocu.
Ghjunsini di pettu à a casa di a malata ; ci era dighjà un gruppu di donni è di ziteddi, ghjenti chì parlaia è chì intria è iscia da a casa ; calchissia si ni staghjia arrimbatu à u muru, chì paria ch’iddu aspittessi, cù una pacienza incuriusita, u miraculu.
Don Paulu falò da a mula, pianamenti è bè, è com’è un santonu si fighjulò a ghjenti chì si daghjia di rimenu è chì chjachjaraia. S’ammutulini tutti è quandu si sintì solu u frusciulu di i frondi di u melingranu chì ralligraia l’urticeddu vicinu à a casa cù i so bocci russi, u sanadori, cacciatu ch’iddu t’avia una canna di lintiscu da a prisacca, dicidì di fà si entra drintu.
A stanza induva ghjecia a malata era uccupata da diversi parsoni chì si ni staghjiani à pusà in ghjiru à u lettu ; ci era mezulumi è silenziu è i facci di quiddi parsoni erani stinzati è smunti quantu ad avè vighjatu ghjornu è notti. Ma avà paria chì una spiranza nova fussi intruta cù don Paulu, una vintata d’aria frisca vinia à caccià u sisu di quidda camara.
U sanadori, cù u bracciu, feci segnu à tutti di parta da quidda stanza ; solu à u maritu di a signora Jtina fù cuncessu di stà. Quand’iddi funi tutti isciuti è ch’idda fù chjusa a porta, don Paulu s’avvicinò à u lettu, tuccò a mani di a malata, tuccò a strapunta è po fighjulò pà un beddu pezzu l’ochji di a donna ; feci l’avvinta di u lettu trè volti fighjulendu un colpu a malata è un colpu a stanzo, è po si piantò. Piddò a canna ch’iddu t’avia postu nantu à a cummoda è cuminciò à circà ind’a stanza, com’iddu faci à chì circa l’acqua cù a verga.
Ghjunta nantu à u lettu a canna cuminciò à trimulià è don Paulu, fatta fini, aprì a bucca è dissi :
O donna Jtina, arrizzeti vi da issu lettu ! È vo’ o sgiò Peppe, aiuteti a voscia mudderi è feti la pusà nantu à a carrega.
U sgiò Peppe, scuncirtatu è maraviddatu, aiutò so mudderi à arrizzà si da u lettu, meddu a si presi in bracciu da com’idda era lighjera è a spunì com’è una pupattula nantu à a carrega. Don Paulu parlò torra una volta :
- Avà, o sgiò Peppe, aiuteti mi à suppisà issa strapunta.
I dui omini presini quidda strapunta piena di padda chì era posta nantu à i tavuli di u lettu di farru, a suppisonu è a spunitini in pianu. Nantu à i tavuli di lignu, inturcinatu nantu à sè stessu, chjusu com’è tamantu caccaveddu di culori scuru trà marrò è verdastru, ci era un sarpu tamantonu, stantaratu è placidu quant’è ch’iddu durmissi.
U sgiò Peppe spiccò un saltu è mughjò da u spaventu ma don Paulu, cù unu isguardu di ghjacciu, li cummandò di stà si fermu è zittu. Dopu parlò cù boci sirena è cheta :
- Ùn hè cà una culoriva, un sarpu bravacciu ancu s’iddu hè grossu è longu ; hè intrutu da a finestra è s’hè missu suttu à a strapunta pà truvà si un locu caldu è sicuru pà dorma. T’hà un’influenza nigativa nantu à a parsona di a voscia mudderi è com’è iddu a si teni insunnulita.
Tandu don Paulu s’avvicinò à a culoriva, li spunì i mani à dossu, a tuccò cù a canna è cappiò una prigantula :

Pà u santu nomu di l’appostulu
Scita ti culoriva
U mali di issa stanza pidda lu
E porta lu cù tè ;
Chjama i spiriti maligni
Intruti ind’a parsona di donna Jtina
E quiddi chì fora ghjirani u paesi.
Quissa a ti cummandu eiu
In nomu di u Babbu, di u Fiddolu è di u Spiritu Santu.

U sarpu trinnicò, à principiu pianu pianu è dopu dicisu è sgualtru ; si disciuddì è falò da u lettu. Don Paulu, cù a canna tesa in manu è pisata à mez’aria, iscì da a stanza è da a casa. A culoriva u suvitò com’è una ghjacaredda, ipnutizata è loscia. L’aienti chì vidia a scena t’avia u visu scialbidu com’idda casca i notti di luna piena ; spavintata, maraviddata, incuriusita l’aienti viaghjaia frasturnata daretu à u sarpu è à pocu à pocu si furmò una strana prucissiò d’omini, di donni è di ziteddi, di ghjatti è di ghjacari è ùn si sà quant’altri animali chì stani in tarra. Don Paulu viaghjaia in testa, cù a canna pisata chì ni paria un maestru di musica ; for’ di tempu è di mondu viaghjaia quidda prucissiò longa è silinziosa. Ghjunti for di paesi Don Paulu piantò, si vultò di pettu à a culoriva è dissi :

O sarpu senz’ossi è senza narbi
In ghjiru à issa fica, ti cummandu,
Spiritu avvilinatu da a culoriva
Inturcinighja ti è stà appiccicatu.

U sarpu s’atturcinò à l’arburu, ni cuprì guasgi u troncu sanu è quandu l’animalu è u vigitali ùn fecini cà unu i frondi di a fica cumincionu à inciaddiscia è ad appassiscia è casconu in tarra, è in pocu tempu l’arburu siccò quant’è tombu da un vilenu putenti.
Andeti à capiscia voi, u fattu si stà chì in paesi l’affari cambionu ; svanì quidda sunnulenza è quidda fiacchezza chì s’era presu i maiori è i chjuchi è a signora Jtina vultò com’è prima, in saluta è piena di vita. Trè ghjorni dopu, quandu don Paulu dicisi di parta, volsi vultà ind’è donna Jtina. A donna, chì era dighjà stata avvisata, l’aspittaia nantu à u mutali cù un pani inturcinatu com’è un sarpu, cupartu di sesamu è cù dui amanduli pà l’ochji. U li porsi dicendu :
- Quissu hè pà San Paulu.
U sanadori presi u pani, fighjulò a donna chì si ni staghjia à buccarisa, inficcò u pani ind’a prisacca, cuddò nantu à a mula è ripiddò u so viaghju. Donna Jtina l’accumpagnò cù l’ochji sinu à u mumentu ch’iddu sparì daretu à a cuddetta.