U FIUMI Dl A VITA

U FIUMI Dl A VITA

 

Ghjungniani i vitturi. A piazza, pocu à pocu, s'anniria di mondu. Erani guasgi ondici ori è i stintigliulumi di a insegna di a discutteca lampava i so raghji culuriti. Sbarcavani cù risi è scaccani è si chjamavani da luntanu, ognunu ricunnuscia i soi. Era cusì ogni sera in tempu di i vacanzi. A ghjuventù di a cità si ritruvava quì è a festa durava sin'à a mani. Erani so notti asgiati, vischì sciampagnu, è baddi sin'à l'alba.

lntantu Francescu si priparava. Avia infilatu a vesta di u custumu di flanedda scura, a sciarpa bianca sciolta à u coddu, u nodu farfalla stinzatu, deti una lustrata à l'aneddu grossu ch'eddu purtava à u ditu minutu, è mentri dui sicondi, fighjulò u diamenti chì luccicava in punta di l'aneddu. Iè, à Francescu i i ùn li mancavani, a discutteca era piena tutti i seri, i donni chì sirviani à u bancu faciani traghja u ghjacaricciu di issi lochì è falavani i buglietti com'à s'eddu piuvia, senza cuntà i dui o trè circuli di ghjocu ch'eddu si tinia par issi Franci chì u raportu era supiriori à a spiranza.

L'avia detta Francescu à l'altri capi maffiosi:

-"Quì, ci hè travagliu da tutti, è ognunu pò campà s'eddu si hè omu rigularu. Ùn hè cà una cosa, droga in Corsica, ùn ni vogliu è finch'e sò quì, ùn ci ni sarà!" L'altri aviani capitu è ùn aviani cercu à discuta. Ùn era cà l'Amiricani chì eddi ùn l'intindiani cusì è ogni volta a rimbiccavani.

Francescu falava i scali pianamentu, a vittura aspittava à a porta, micca ùn pudia veda a motò, mutori spintu, cù dui camarchjoni à nantu.

Quand'eddu affaccò à u purtoni sparò a fucilata chì u feci cascà ìnd'u curridori.

Francescu ebbi u tempu di senta:

-"O. k. Bob, all right!" Avà, Francescu si sintia vena menu, ma sapia parchì eddu era statu tombu.

 

U mari era lisciu, banganiavani i palmi, u soli vinia à accarizzà i corpi stracquati à nantu a rena bianca. Era a staghjoni di l'asgiu è di i vacanzi. Toccu l'istati ùn passava un ghjornu chì Manueddu ùn vinissi à stenda si nant'à a piaghja di l'Isuledda, sottu à u soli austinu. Era quì ch'eddu ritruvava i so cumpagni, erani una manza, anniriti da u soli, capeddi tagliati à l'ultima moda, i à buzeffa, dunnetti chì ghjiraivani in tondu, i ghjorni sfilavani...

A sera , nant'à u Portu si truvavani masci è femini à scioccà si un ghjacciu, erani risi è scuffulati è po sottu à i steddi aghjaccinchi, a nuttata finiscia ind'i scatuli di notti, culà in Purtichju o versu i Sanguinari.

Bedda era a vita d'istati è ancu puri d'inguernu chì Manueddu s'era buscu issa piazzaredda in prifittura. Sicura ch'eddu ùn n'era à u capu di u serviziu, ma solu di risponda à u tilifonu, a santa ghjurnata, li dava un gustu d'onori è di putenza chì ùn li sdicia mancu à pena. Erani stati custrinti à metta l'impegni i parenti chì in prifittura ùn ci entri micca qual voli ma a pulitica arragna...

Faci chì a sera, finitu u travagliu, dopu avè bitu l'appiritivu cù l'amichì, à ora di cena, Manueddu si ni vultava in casa, u pranzu era prontu è bastava à magna. Sicura ch'eddu ci avia pensu à circà si un picculu dui pezzi, ma arrembu di megliu ùn ci n'era, in casa c'era pani è culteddu, i parenti, pinsiunati à uttanta par centu è spirendu l'aggravazioni, purghjiani quand'eddu c'era u bisognu. S'era ancu compru una vittura di cilindru putenti chì par cuddà u Corsu Napuliò, à l'ora di l'ingorghi, ci vulia à cumpariscia.

 

Da dì chì, di prima intrata, pinseri Manueddu n'avia pochi. I parenti s'accupavani di tuttu, arrigulavani i minimi priuccupazioni è a Mamma andava ancu à cumprà di i so vistiti chì à Manueddu à pruvà è à fà ùn li ghirbava tantu. Sicura chì a sera à ora di cena, ci vulia à impalaficchiscia sì davanti à u postu di tilivisiò, chì i parenti, a sera, a tilivisiò era sacra è ùn mancavani mai.

Celri volti avaria ancu vulsutu cuntà o altru ma a risposta era:

-"Stà zittu chì ùn si senti nunda." Quand'eddu riintrava dopu avè passatu dui uretti in caffè, si dicia:

-"M'affanna sta vita !" Pinsava ch'edda era a picundria chì tocca a sera, à l'attrachju, è ùn ci facia tantu casu.

Campa chì Sabatu era di surtita. Era un amicu chì, sta sera quì, urganizava in casa soia, i parenti duviani sorta. Quand'eddu ghjunsi, c'era dighjà mondu, musica è bivenda. È com'à d'abitudina cuminceti à serva si vischì sopra à vischì chì a notti era longa. È quand'ì un ghjuvanottu s'avvicineti da u bancu indù eddu stava impalaficchitu, brumizatu da i vapori di l'alcolu, u sintiti di:

-"Tastami ghjà issa affari è vidarè! Chì tanti vischì!" U ghjuvanottu li tindia una chjappiddetta bianca chì li paria una spirina.

Solu di cunnoscia calcosa di più forti cà issu liquidacciu ch'eddu s'inzuria a nuttata sana, ùn feci tanti maneri è inghjuttì à a lestra ciò ch'omu li dava.

A nuttata ch'eddu passeti Manueddu mancu ùn la pudaria cuntà. Di sicuru di a so vita a più bedda. Era un mondu magicu, a musica ch'eddu sintia era un incantu, i paroddi ch'eddu avvintava erani pezzi d'antulugia, a fratiddanza era fonda, i sintimi stretti, un paradisu veru...

Dui anni erani passati. Dui anni pà Manueddu à vattà l'agnulu di a morti chì sbulatava sopra à u so lettu. Quandu u corpu ùn li veni più a vulintà di suppisà si, di mova si, di allungà i membri tronchi da u vilenu chì corri ind'u so sangui, a menti cancedda, u spiritu chjama aiutu, ma u mintenini fermu distesu i forzi impistati. È sparisci pianu pianu l'agnulu di a morti è corri,

Manueddu, corri à circa culà, à l'angulu di u carrughju, u ghjuvanottu chì li porghji u toscu di i so dibulezzi. È cuntà tuttu ùn vali. I corsi ind'i carrughji, u sulaghju di a camara bughja duva nascini i ragni mustruosi, i muri calcinosi à cameddi d'urcu culuriti.

Piantatu hè u travagliu, dilasciati l'amichi, più nunda vali. Solu scappà, affumaccià a vita mischina d'ogni ghjornu, piglià bulu da supranighjà i fiuminali di i vigliacchezzi, sfilancià sopr'à i nivuli duva ùn ci sarà più cateni, strignituri, turcineddi mintali. È chì vali issa vita, un travagliu senza spiranza, u caffè a santa ghjurnata cù l'amichi chì burlani, i so risi chì ùn sò cà sbrisgi. Ah, avè una stedda pà cumpagna chì fessi veda u camminu, una luci chì dessi a voglia d'avanzà. Ma nudda cà u celi foscu di Nuvembri, i carrughji piscinosi chì ghjocani à trimuledda cù i lanterni suspesi, u ventu spatrunatu chì spazza u catramu, sfiatanceghja ind'i stretti, sbula i casci chì eddi, inscimuliti da tanti trascorsi vinteschi, coddani è falani è piantani è ripartini. Manueddu, da u balcò, i vidia sfìarabattulà ind'aria è si pinsava :

« Socu quant'à una cascia di Nuvembri, duva piglià, duva sbatta, ùn la sò è ùn semi cà à l'intrata di l'inguernu. »

 

St'inguernu era statu pessimu. S'erani mossi i timpurali. Erani fatati i dilurii, ponti ch'erani stati puntati, casi disguastati, ghjenti spariti ind'a burriana.

Manueddu suvitava l'attualità ind'i ghjuinali. Diciani chì issi disguasti sariani forza par via di l'omi chì bittunizeghjani i chilometri di pianura, tappani i fossi, stanciani i stagni, pocu imprema u locu, i imprisarii cercani u prufittu. Diciani dinò ch'eddu c'era statu assai arrubecci, ropa ghjovana s'attaccava à i banchi, ch'eddi aviani assaltatu una vechja è sacchighjatu a so casa da truvà l'icunumii di a so vita, bastava à piglià i lestu è bè. Diciani chì u niveddu di vita calava pà l'abitanti di l'isula ma chì i prudutti di lussu, eddi, a vendita criscia.

A sbacca facia i so iffetti, vitturi novi framanti, vistiti da i sartori i più cari, ghjuveddi di prima trinca, casi chì alzavani a so putenza sopra issa tarra di sudori.

À mezu à sta fumaccia, Manueddu circava i raghjoni di spirà, curria à pasponi in cerca d'una luciaredda chì li rindaria u curaghju di viva, a forza d'asista. È à mezu à issa attualità, ùn si ricunnuscia micca. Forzi chì u so fiascu era dinò quiddu d'una sucetà. Comu lutta contru à tamanti forzi, quiddi di l'alloppiu par eddu ma dinò quiddi d'una vita superficiali chì s'impunia à una cumunità. È Manueddu sintia ch'eddu c'era una leia stretta trà u so destinu è quiddu di i so pari.

Curriani i nivuli da sopra à i torchi di a Falcunaghja, falavani i scatarazzati in quiddi calanchi di a punta di a Petra Mala. U celi ùn vulia stancià. Si pigliava di pettu i timpesti Manueddu, i soi è quiddi di l'altri è pinsava:

-"Vultarà u soli ind'a'me vita?"

Avia capitu prestu a Mamma chì Manueddu i curria brutti. Nienti cà à veda quiddi ochji sbagliaccati, a so faccia inciapanata quand'eddu vultava, a sera, in cor d'inguernu, avia avvintatu l'affari.

-"Manueddu, u me tisoru, si tù t'ai bisognu, li dissi a Mamma una sera, dumanda puri, chì a sai chì no semi quì, Babbu ed eiu!"

-"Di ciò chì aghju bisognu, ùn mi ni pudeti dà !" risposi seccu seccu Manueddu.

-"Ma dumanda sempri, u me ziteddu caru, ùn si sà mai ind'a vita." risposi a Mamma d'una boci piena di tinnirezza.

-"Mi ci voni i i è in grossu!"

-"È chì diavuli n'ai da fà di tanti soldi, ùn n'ai po tuttu ciò chì ti ci vò? sbuffò a Mamma , isaspirata di sculinà fatti chì a trapassavani.

-"Mi ci voni i soldi ch'e andessi à cumprà mi quiddi chjappiddetti ch'eddu vendi u ghjuvanottu à l'angulu di u cariughju!" lintò d'una sola fiatata sola Manueddu.

-"O Diu santu, o chì a sapia, o chì u Signori ci hà cacciatu a so mani da in capu, è quandu ti vidia ghjugna, a sera, imbacatu com'à sì tù avissi bitu a ghjurnata sana, a m'aghju dubitata subitu chì u nostru zitidducciu avia scanzatu a strada dritta di i so parenti.

Avaria vulsutu spiicà Manueddu ch'eddu ùn era micca pà cuntrarià da ch'eddu facia quìssa, chì i forzi indiavulati l'aviani pigliatu u disopra ma n'era ghjuntu à l'ora duva a raghjoni ùn cummanda più. Ciò ch'eddu hà briunatu tandu Manueddu era com'à un boddaru chì li cuddava da u prufondu, brusgendu li i carri, à misura è à tempu a sola via pussibuli ch'era cuparchjulatu da poi tanti anni. Dicia ch'eddu u stuffava l'amori di a Mamma, chì eddu un ziteddu ùn era più, ch'eddu ùn l'avia micca imaginata cusì a so vita, chì nunda più u ritinia in sta vita, chì di viva eddu n'avia persu a gioia, ch'eddu s'era lasciatu ammanarinà da a morti è chì solu cuntava più a droga ch'eddu si pigliava ogni ghjornu.

Quantu tempu hè statu cusì à briunà, ùn s'invinia più Manueddu, ma quandu i sciappittumi di i boddari si sò stanciati, chì l'affannu hè cuminciu à sguassà si è a menti à schiariscia si, tandu s'hè avvistu chì a Mamma s'era pusata nant'à a carrega di a cucina è piingnia in silenziu.

_ Ùn sintidi cà issi paroddi soli, tandu, Manueddu:

-"Un fà scandalu o figliulè, ti daraghju i soldi ch'è tù voli!" Sta sera quì Manueddu surtidi è ùn iriintredi micca di a nuttata.

Avia pigliatu a strada di a so zitiddina, Manueddu, a sola via pussibila sta sera quì. A vittura chì u purtava cuddava pianu pianu. Ricunnuscia ogni ghjirata, ogni fossu, ogni pedi di muchju, ogni petra. Li vinia in menti i buffulati inzuccarati di un passatu ch'eddu cridia sguassatu. _ Manueddu s'invinia di u tempu duv'eddi stavani in paesi. Ùn era nustalgia , nì rigretti amari, era una stonda di a so vita indù eddu avia cunnusciutu a paci sirena. Pinsava tandu ch'edda avia da durà. Chì i cosi sariani sempri veri è sodi com'à a sola di u vechju scarparu ch'eddu andava à veda, a sera, quand'eddu iscia da a scola. Passava pà andà in casa da davanti à u bancu di Zì Ceccu è mai ùn mancava di cansà si. Si mittia à pusà ind'un cantu è fighjulava u travagliu à gesti misurati ch'eddu facia u scarparu. Li paria essa cosi di prima impurtanza chì nimu è nunda ùn vinia à disturbà. À l'annuttà, si ni vultava pianu pianu in casa, c'era sempri calchì vicinu chì cuntava un fattu accaduttu in paesi ind'a ghjurnata. Erani cattivi o boni novi, ma era sempri vera. Ma mai ùn dubitava.

À tempu di caccia o di pesca, Manueddu partia cù u babbu à l'alba. Li piaciani issi matini freschi duv'eddu vidia spuntà u soli da daretu à a sarra. Era guasgi bughju à u parta è i prima raghji viniani à appiccià di à meza strada sottu à i castagni, beddu più sopra cà u paesi. Manueddu tinia di issi cuddati versu u caseddu di i Pastricciali un iricordu strettu, li paria di cumminicà cù a natura di issi lochi. Li vinia à menti quiddi spuntini cù u babbu chì li cuntava a muntagna, i passaghji, i fatti successi in quiddi lochi. È u più chì li piacia, era chì u babbu cunvirsava cun eddu com'à cù un omu. È quissa li raligrava u cori.

Sfilavani i ghjirati, i lumi di a vittura faciani u banganiolu à dritta è à manca di a strada. In fondu si vidia i luci di u paesi persu ind'a notti. Com'à quiddi lumareddi di a sera di u Vennari Santu quandu Manueddu iscia in prucissiò. U silenziu era spessu è si sintia solu u passu di i scarpi stacchittati ind'i stretti inchjappiddati. Risintia issu ligamu strettu tra issa cumunità vechja è ghjovana chì avanzava spatancendu à daretu à a croci ind'a notti bughja solu schjarita da calchì lumaredda è ni palpava u misteru.

Manueddu scupria l'ultimi ghjirati, si vidia ver d'insù i primi casi chì s'alzavani com'à fantomachi ind'a notti pagna. Si ramintava a festa patrunali quand'eddi isciani da a ghjesgia vistuti di frescu, l'alegria di i ziteddi è di maiò, i pranzi induv'eddi schiattavani i risi è i buciumi, c'era sempri un frusteru invitatu, calchì parenti vinutu par l'uccazioni. A mamma ùn mancava mai dopu à a cirmonia di chjamà à l'unu è à l'altru da Sparta a cuddazioni. Da chjucu ch'eddu era, Manueddu vidia a mamma chì facia u passa è u vena da a cucina à a sala da purtà i piatti à a tola, u Babbu à risa ritinuta chì cunvirsava cù l'invitati è quand'eddu paragunava a vita piena di a so zitiddina à quidda d'avà a soia, paria à Manueddu d'avè persu i raghjoni d'asista. U puteri di crià, di dà un sensu à a so vita s'erani sguassati da ch'eddu criscia, chì a so vita avia pigliatu un altru versu. Avia persu, Manueddu, u gustu di u misteru, i rilazioni cù i parenti s'erani distesi è ùn avia più cù i so amichi issi mumenti veri ch'edda pò dà l'amicizia fonda.

Nantu à a piazza ùn si vidia un fiatu, solu si sintia i buffulati di u ventu chì faciani trinnicà i balconi sarrati è i razati d' acquata chì viniani à sciappittà ind'i quatreddi diserti. Piglieti i stretti di u paesi da ritruvà i lochi amati, a piccula scola oramai sarrata, u vechju bancu di u scarparu oghji chjusu, mittia i so passi in quiddi di u ziteddu ch'eddu era statu, accarizzava da l'ochji issi lochi... è i vidia tutti, i paisani di a so zitiddina, sbattiani i balconi, sbalangavani i porti, si sintia u buciumu di l'aienti, affaccavani à u purteddu, u chjamavani da luntanu. L'acqua li sguttava nantu à a faccia è vinia à mischià si à i lacrimi amari d'un passatu persu oramai.

Manueddu sintia un rimori, culà, ver di culandi à u paesi.Issu rimori u chiamava da luntanu...

Avia pigliatu a strada di u fiumi, era u fiumi di a so zitiddina, di i ghjochi d'istati, di i piscati cù u babbu, l'acqua d'una vita amata. Marchjava à palponi à mezu à i muchji, ni ricunnuscia i petri, l'accurtatoghji. Quand'eddu ghjunsi à tagliu di fiumi, l'acqua spatrunata lampava a so sciuma à u ghjiru ind'un timori spavintevuli.

Manueddu era ghjuntu à l'ultima di a so strada... Fighjulava l'acqua chì si lampava ind'u ribogliu neru di u lavu senza fondu. Feci a cascata in davanti è po si ripigliò, saria troppu semplici di lascià si ammanarinà da l'acqua com'edda era statu cù l'alloppiu è po avia tastu, Manueddu, à l'amori di i so lochi troppu tempu dilasciati. Saria quì,in issi lochi, ch'eddu pudaria dà dinò un sensu à a so vita è c'era vulsutu ch'eddu vinissi quì, à l'orlu di issu fiumi, da ch'eddu capiscissi chì a so vita era quì, luntanu di a droga, di una vita superficiali, di i stintigliulumi falsi di a cità...

S'era stracquatu à mezu à l'arba, l'acqua li sciappittava a faccia, curriani i lacrimi ma ùn erani amari, erani quiddi di a vita, di a vita rinnova ...